Należy pamiętać, że mimo iż rasa jest generalnie zdrowa, mogą występować osobnicze predyspozycje do chorób nowotworowych, autoimmunologicznych, dysplazji oraz ataków epileptycznych. Kupując świadomie owczarka australijskiego, należy wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia ww. chorób oraz innych problemów zdrowotnych, niezależnych od najlepszych starań hodowców.
Dysplazja
Owczarek australijski powienien mieć wykonane badanie w kierunku dysplazji stawu biodrowego i łokciowego. Na pojawienie się u psa dysplazji może mieć wpływ zarówno genetyka, dlatego należy nie łączyć w pary psów z lekką dysplazją/lub w ogóle wycofać psy dysplastyczne z hodowli, jak i środowisko, dlatego nalezy prowadzić szczenię w sposób nie zagrażający jego stawom. Od 1 stycznia 2024 r. Związek Kynologiczny w Polsce wymaga od psów hodowlanych wyniku badania na dysplazje stawów biodrowych, które musi przeprowadzić uprawniony weterynarz – dopuszczalny wynik badania A,B lub C, gdzie przy wyniku C jeden osobnik ze kojarzonej pary musi być wolny od dysplazji (wynik A i B).
Skala oceny dysplazji stawów biodrowych:
- A- Normalne stawy biodrowe.
- B- Prawie normalne stawy biodrowe.
- C- Nieznaczna dysplazja stawów biodrowych.
- D- Umiarkowana dysplazja stawów biodrowych.
- E- Ciężka dysplazja stawów biodrowych.
Skala oceny dysplazji stawów łokciowych:
- 0- Staw łokciowy prawidłowy.
- 1- Łagodna dysplazja.
- 2- Umiarkowana dysplazja.
- 3- Ciężka dysplazja.
MDR1
Nadwrażliwość na leki – mutacja genu MDR1 (Multi-Drug Resistance Gene). Ta mutacja genu może powodować silne reakcje neurologiczne po podaniu niektórych leków, mogące się skończyć dla psa bardzo źle, nawet śmiercią. Ważne jest żeby znać statut swojego psa oraz być świadomym istnienia problemu – podczas leczenia naszego psa upewniać się, że żaden z podanych leków nie znajduje się na liście substancji niebezpiecznych. Osobiście unikam podawania tych substancji nawet psom teoretycznie wolnym od mutacji. Zachęcam do zapoznania się z listą: http://vcpl.vetmed.wsu.edu/problem-drugs
Badania genetyczne
Lista chorób genetycznych, na które dostępne są badania regularnie się powiększa. Obecnie dostępne są badania na:
CEA – (Collie Eye Anomaly) – to wrodzona, dziedziczna, obustronna choroba oczu u psów, która atakuje siatkówkę, naczyniówkę i twardówkę. Może objawiać się w sposób łagodny lub spowodować ślepotę.
PRA-prcd – progressive retinal atrophy – dziedziczny, postępujący zanik siatkówki, wynikający z postępującego zwyrodnienia czopków i pręcików, prowadzący do ślepoty.
HSF4 – dziedziczna katarakta wynikająca z mutacji genu HSF4, powoduję uszkodzenie wzroku objawiające się w różnym tempie i zakresie. Teoretycznie psy obciążone genem zachorują szybciej, u nosicieli katarakta rozwinie się wolniej, a psy czyste nie zachorują na kataraktę wywowływaną mutacją w genie HSF4 (nie oznacza to, że nie pies nie będzie miał katarakty wywoływanej innymi czynnikami). Jednak nie każdy pies obciążony mutacją zachoruje.
Powyższe cztery badania – MDR1, CEA, PRA, HSF4- są popularne i dostępne, dlatego większość psów hodowlanych ma je wykonane.
DM – Degenerative Myelopathy – Mielopatia zwyrodnieniowa – choroba uszkadza rdzeń kręgowy powodując niedowład lub paraliż, jest to choroba postępująca.
MH – hipertermia złośliwa – gwałtowny wzrost temperatury ciała prowadzący do uszkodzeń organów wewnętrznych.
NCL – Neuronal Ceroid Lipofuscinosis – Ceroidolipofuscynoza neuronalna – w dużym skrócie: toksyny nie są usuwane z organizmu w tkankach systemu nerwowego, objawia się około drugiego roku życia objawami neurologicznymi- mogą być drgawki, demencja, nagła agresja, dziwne zachowania. Dostępne są minimum 3 badania na mutacje, którymi mogą być obciążone aussie: NCL5, NCL6, NCL8.
Intestinal Cobalamin Malabsorption – (Imerslund-Grasbeck Syndrome, Vitamin B12 Deficiency) – obciążone psy nie są w stanie wytwarzać odpowiednich ilości białka, które odgrywa rolę w absorpcji niektórych składników odżywczych z przewodu pokarmowego i nerek, w tym witaminy B12. Objawy choroby mogą nie być rozpoznawane przez długi czas. Objawy choroby obejmują anoreksję, letarg, słaby przyrost masy ciała, słabą masę mięśniową, czasem też zaburzenia stanu psychicznego czy drgawki. Dotknięte chorobą psy wymagają suplementacji kobalaminą przez całe życie.
HUU – Hyperuricosuria – obciążone psy są predysponowane do podwyższonego poziomu kwasu moczowego w moczu, który może tworzyć kryształy i/lub kamienie w drogach moczowych.
Hereditary Ataxia – u psów obiążonych tą chorobą, w młodym wieku pojawia się nieskoordynowany ruch i częsta utrata równowagi. Z czasem psy mają trudności ze staniem i chodzeniem bez pomocy.
CMR1 – Multifocal Retinopathy 1 – Retinopatia wieloogniskowa to zaburzenie siatkówki, obrazujące się pęcherzykowymi, okrągłymi obszarami odwarstwienia siatkówki z nagromadzeniem płynu pod spodem, postęp choroby jest powolny, a zmiany potrafią się same goić. W większości przypadków choroba nie zaburza wzroku.
CD1 – Cone Degeneration – dotknięte chorobą psy rozwijają ślepotę dzienną i nadwrażliwość na światło, z powodu degeneracji komórek w oku zwanych fotoreceptorami czopkowymi, odpowiadającymi za widzenie w jasnym świetle. Chore psy widzą normalnie w słabym świetle, a struktury wewnętrznego oka wydają się normalne w badaniu wzroku.
CMO – Craniomandibular Osteopathy – Osteopatia czaszkowo-żuchwowa to dziedziczny zespół szkieletowy, a dotknięte nią psy mają objawy dyskomfortu podczas jedzenia, może występować też obrzęk wokół szczęki, trudności z otwieraniem pyska, ślinienie się, gorączkę i trudności z trzymaniem jedzenia lub zabawek w pysku.
Coagulation Factor VII Deficiency – Niedobór czynnika krzepnięcia VII to łagodne, dziedziczne zaburzenie krzepnięcia krwi dotykające psy. Czynnik VII jest niezbędnym białkiem potrzebnym do prawidłowego krzepnięcia krwi.
EIC – Exercise-induced collapse – to dziedziczne zaburzenie nerwowo-mięśniowe, w którym psy wydają się normalne podczas niewielkiej lub umiarkowanie forsownej aktywności. Jednak po 5-20 minutach forsownego wysiłku chore psy zaczną chodzić w sposób chwiejny i nieskoordynowany, zachowując sprawność psychiczną i nie odczuwając bólu. W skrajnych przypadkach może dojść do drgawek, paraliżu i utraty przytomności. Epizody są krótkie, a psy wracają do zdrowia w przecięgu 30 minut.
Von Willebrand Disease I – to dziedziczne zaburzenie krzepnięcia krwi, chore psy mają mniej niż połowę normalnego poziomu czynnika krzepnięcia von Willebranda, który jest niezbędnym białkiem potrzebnym do prawidłowego krzepnięcia krwi.
Badanie oczu
Pierwsze badanie oczu powinno zostać przeprowadzone przez uprawnionego do wystawiania certyfikatów okulistę w wieku 7 tygodni. Certyfikat ważny jest przez jeden rok.
Padaczka
Padaczka jest chorobą układu nerwowego i może mieć podłoże genetyczne lub może być wywołana warunkami zewnętrznymi. Niestety przypadki padaczki zdarzają się też w rasie owczarek australijski. Ze względu na bardzo trudną diagnostykę, często nie udaje się znaleźć przyczyny wystąpienia padaczki u danego psa.
Zachęcam do zapoznania się z artykułami w języku polskim na stronie ASHGI (Australian Shepherd Health and Genetics Institute) https://www.ashgi.org/translations/polish